Iran planuje wycofać się z NPT. To reakcja na sankcje Europy

Według parlamentarzysty Hosejna-Aliego Hadżi-Deliganiego, decyzja ta jest bezpośrednią odpowiedzią na działania Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec, które dzień wcześniej uruchomiły mechanizm tzw. „snapback”, prowadzący do przywrócenia sankcji wobec Teheranu.

Hadżi-Deligani w rozmowie z irańską agencją stwierdził, że kraje E3 (Wielka Brytania, Francja, Niemcy) są „źródłem wielu problemów na świecie” i zapowiedział, że Teheran podejmie również inne kroki wymierzone w państwa wspierające procedurę sankcyjną.

Przywracany pakiet restrykcji obejmuje m.in. embargo na dostawy broni, ograniczenia w programie pocisków balistycznych oraz zamrożenie aktywów finansowych.

Iran już w lipcu ostrzegał, że w razie przywrócenia sankcji wycofa się z NPT – jednego z ostatnich mechanizmów kontrolujących rozwój jego programu nuklearnego. Decyzja o rozpoczęciu procedury w parlamencie to wypełnienie tej zapowiedzi.

Mechanizm „snapback” przewiduje 30-dniowy okres procedowania. W tym czasie państwa europejskie deklarują gotowość do negocjacji, licząc na wypracowanie porozumienia, które mogłoby zatrzymać proces sankcyjny. Jak dotąd rozmowy prowadzone w Genewie nie przyniosły jednak przełomu.

Obecne sankcje były zniesione w ramach międzynarodowego porozumienia nuklearnego z 2015 roku. Sygnatariuszami umowy – obok Iranu – były m.in. Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Rosja, Chiny i Unia Europejska. Stany Zjednoczone wycofały się z porozumienia w 2018 roku z inicjatywy prezydenta Donalda Trumpa.

Europejczycy zarzucają Teheranowi, że od lat łamie postanowienia układu i ogranicza dostęp inspektorom ONZ. Iran utrzymuje, że jego program nuklearny ma charakter wyłącznie cywilny, jednak faktem pozostaje wzbogacanie uranu do poziomu 60 proc. – znacznie powyżej tego, co jest potrzebne w energetyce jądrowej.

Ewentualne opuszczenie przez Iran układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej oznaczałoby dalsze pogłębienie izolacji międzynarodowej i mogłoby stać się punktem zwrotnym w globalnym systemie bezpieczeństwa. W ocenie analityków byłby to krok, który jeszcze bardziej wzmocni napięcia na Bliskim Wschodzie i zwiększy ryzyko eskalacji konfliktów w regionie.