Liafenzyna – nowy lek na depresję oporną. Przełom w psychiatrii nadzieją dla pacjentów

Preparat ten, będący pierwszym inhibitorem wychwytu zwrotnego trzech kluczowych neuroprzekaźników – serotoniny, noradrenaliny i dopaminy – pokazuje obiecujące efekty u pacjentów z depresją oporną na leczenie, posiadających mutację w genie ANK3.

Z danych wynika, że część chorych cierpi na depresję przez wiele lat, nie uzyskując poprawy mimo stosowania standardowych terapii. W badaniu ENLIGHTEN wzięło udział 189 pacjentów z USA, Kanady i Chin, u których depresja utrzymywała się średnio przez osiem lat, a wcześniejsze próby leczenia obejmowały około trzy różne leki przeciwdepresyjne.

Mutacja w genie ANK3 – związana z przekazywaniem sygnałów między neuronami – została powiązana nie tylko z depresją, ale również z chorobą afektywną dwubiegunową. To właśnie ona okazała się kluczem do skuteczności nowej terapii.

Pacjentów losowo podzielono na trzy grupy – otrzymujących niską dawkę (1 mg), wyższą dawkę (2 mg) oraz placebo. W obu grupach przyjmujących lek zaobserwowano istotne zmniejszenie objawów depresji już po tygodniu terapii. Różnica w stosunku do placebo wyniosła ponad 4 punkty w skali MADRS, co potwierdza realny efekt kliniczny.

Co ważne, niższa dawka okazała się równie skuteczna jak wyższa, a jednocześnie powodowała mniej działań niepożądanych. Najczęstsze skutki uboczne to nudności i bóle głowy, a odsetek pacjentów przerywających terapię był mniejszy niż w grupie placebo.

Autorzy badania podkreślają, że jest to pierwsze udane badanie kliniczne w psychiatrii oparte na biomarkerach genetycznych. To otwiera drzwi do spersonalizowanego leczenia – dostosowanego do indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Prof. Philip Muskin z Columbia University ocenił, że przyszłością leczenia depresji będzie rutynowe wykonywanie badań genetycznych, które wskażą, jaki lek ma największą szansę pomóc konkretnemu choremu. Zastrzegł jednak, że choć wyniki są istotne, to różnice między grupami nie były „dramatycznie duże”.

Badanie trwało sześć tygodni, dlatego konieczne jest dalsze sprawdzenie długoterminowej skuteczności leku. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) objęła liafenzynę programem „Fast Track”, co oznacza przyspieszoną procedurę oceny dla terapii odpowiadających na niezaspokojone potrzeby medyczne. Producent planuje już trzecią fazę badań klinicznych, której wyniki mogą zdecydować o dopuszczeniu leku do szerokiego stosowania.