Kary cielesne wobec dzieci są szkodliwe. Potwierdzają to najnowsze badania

Choć od 2006 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych apeluje o całkowity zakaz stosowania przemocy wobec dzieci, wiele krajów – zwłaszcza tych o niskim i średnim dochodzie – nadal dopuszcza fizyczne kary jako element wychowania.

Mimo że 65 państw wprowadziło formalne zakazy takich praktyk, większość z nich to kraje zamożne. Tymczasem w wielu regionach świata bicie dzieci, klapsy czy potrząsanie wciąż są społecznie akceptowane.

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z New York University dostarcza jednak niepodważalnych dowodów na to, że fizyczne karanie dzieci niesie wyłącznie negatywne skutki, niezależnie od kontekstu kulturowego czy poziomu rozwoju gospodarczego.

Zespół badawczy przeanalizował aż 195 różnych badań opublikowanych w latach 2002–2024. Ich przedmiotem były skutki stosowania kar cielesnych w 92 krajach o niskim i średnim dochodzie.

Naukowcy przyjrzeli się 19 obszarom funkcjonowania dzieci i młodzieży – od relacji rodzinnych, przez zdrowie psychiczne, aż po wyniki w nauce i postawy wobec przemocy.

W aż 16 z tych 19 dziedzin stwierdzono wyraźne, negatywne konsekwencje związane z doświadczeniem przemocy fizycznej.

Wyniki badania nie pozostawiają złudzeń. Dzieci, które były karane fizycznie, częściej wykazują objawy depresji, lęku, agresji i innych zaburzeń emocjonalnych.

Ich relacje z rodzicami są osłabione, a zaufanie – zachwiane. W przyszłości częściej stają się sprawcami lub ofiarami przemocy, także w relacjach partnerskich.

Odnotowano również większe ryzyko uzależnień, trudności w nauce, zaburzenia snu oraz problemy z rozwojem społeczno-emocjonalnym. Szczególnie niepokojące jest to, że negatywne skutki przemocy obserwowane są nawet wtedy, gdy karanie jest akceptowane przez lokalną społeczność lub stanowi normę kulturową.

W badaniu nie stwierdzono żadnych pozytywnych efektów związanych z fizycznym karaniem dzieci. Pomimo powszechnych przekonań, że „klaps jeszcze nikomu nie zaszkodził”, nauka mówi jasno: bicie dziecka, niezależnie od intencji, nie poprawia zachowania, nie wzmacnia dyscypliny, nie uczy szacunku.

Wręcz przeciwnie – może prowadzić do pogłębienia problemów wychowawczych i długoterminowych trudności w dorosłym życiu. Jak podkreśla główny autor badania, profesor Jorge Cuartas, siła i spójność uzyskanych wyników nie pozostawia wątpliwości – fizyczna przemoc wobec dzieci zawsze szkodzi.

Eksperci apelują o wprowadzenie globalnych strategii, które pomogą wyeliminować fizyczne karanie dzieci ze wszystkich środowisk wychowawczych – zarówno rodzinnych, jak i instytucjonalnych.

Potrzebna jest nie tylko zmiana prawa, ale przede wszystkim szeroka edukacja społeczna i wsparcie dla rodziców oraz opiekunów. Ochrona dzieci przed przemocą to nie tylko kwestia moralna, ale także inwestycja w zdrowie psychiczne i fizyczne przyszłych pokoleń. To, jak dziś traktujemy dzieci, zadecyduje o jakości społeczeństw jutra.