Światowy Dzień Uchodźcy 2025 – solidarność w obliczu kryzysu

To nie tylko moment refleksji, ale również wezwanie do działania. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło ten dzień w 2000 roku, a pierwsze obchody miały miejsce w 2001 r., na 50. rocznicę Konwencji Genewskiej o statusie uchodźców.

W tym roku tematem przewodnim jest solidarność z uchodźcami. Biuro Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Uchodźców (UNHCR) zachęca, by słuchać ich historii, nagłaśniać je i realnie wspierać.

Solidarność oznacza dziś więcej niż tylko zrozumienie – to także obrona ich prawa do życia w bezpiecznym miejscu oraz sygnał, że społeczność międzynarodowa nie odwraca się od tych, którzy stracili wszystko.

Według danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców, na dzień 31 maja 2025 roku w Polsce przebywało 3131 osób z przyznanym statusem uchodźcy oraz 17 046 osób objętych ochroną uzupełniającą. To konkretne liczby, które pokazują, że problem nie dotyczy tylko odległych krajów – dotyka także naszej codzienności.

Od początku 2025 roku do końca maja złożono w Polsce 7471 wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Najwięcej pochodziło od obywateli Ukrainy (4551), Białorusi (1283), a także Rosji, Tadżykistanu, Afganistanu i Etiopii.

To kontynuacja trendu wzrostowego z roku 2024, w którym odnotowano aż 17 tysięcy wniosków – o 79 proc. więcej niż w roku 2023. Wśród osób, którym przyznano ochronę, dominowali obywatele Ukrainy, Białorusi i Rosji. Z kolei decyzje odmowne najczęściej dotyczyły obywateli Rosji, Białorusi i Indii.

W trakcie procesu rozpatrywania wniosku, który trwa zgodnie z przepisami do sześciu miesięcy, cudzoziemcy mogą korzystać z państwowej pomocy socjalnej. Obejmuje ona zakwaterowanie, wyżywienie, podstawową opiekę medyczną oraz zajęcia edukacyjne, w tym naukę języka polskiego.

System ten ma za zadanie zapewnić godne warunki osobom, które – choć znalazły się w nowym kraju – nadal żyją w cieniu traumatycznych przeżyć i niepewności.

Z raportu UNHCR opublikowanego w czerwcu 2025 roku wynika, że do końca kwietnia liczba przymusowo przemieszczonych ludzi na świecie osiągnęła rekordowe 122,1 miliona. To wzrost o dwa miliony w porównaniu z rokiem poprzednim.

Najwięcej przesiedlonych to osoby, które pozostały w granicach swojego kraju – aż 73,5 miliona ludzi, z czego 6,3 mln przybyło tylko w 2024 roku. Do kategorii uchodźców, czyli osób, które przekroczyły granice, należy dziś 42,7 miliona ludzi.

Wśród państw najbardziej dotkniętych przymusowymi migracjami są Sudan (14,3 mln), Syria (13,5 mln), Afganistan (10,3 mln) i Ukraina (8,8 mln). Każda z tych liczb kryje za sobą dramaty całych społeczności, które utraciły domy, bliskich i poczucie bezpieczeństwa.

Zgodnie z konwencją z 1951 roku, uchodźcą jest osoba, która z powodu uzasadnionej obawy przed prześladowaniem – ze względu na rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne lub przynależność do określonej grupy społecznej – opuściła kraj swojego pochodzenia i nie może lub nie chce do niego wrócić.

To definicja, która wciąż pozostaje aktualna i fundamentem współczesnych systemów ochrony międzynarodowej. Jest również przypomnieniem, że każdy człowiek ma prawo do bezpieczeństwa i życia wolnego od strachu.

Światowy Dzień Uchodźcy to nie tylko symboliczna data w kalendarzu. To wezwanie do empatii i działania, by nie pozwolić, aby świat odwrócił wzrok od tragedii, które dzieją się często tuż obok nas.

W 2025 roku, w świecie pełnym napięć, migracji i wojen, solidarność nie jest wyborem – jest moralnym obowiązkiem.