Rejestrowane związki partnerskie. Nowe prawo w Polsce coraz bliżej

W czwartek projekty ustaw dotyczących rejestrowanych związków partnerskich oraz ustawy wprowadzającej tę instytucję po raz pierwszy trafiły pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów.

To kolejny ważny krok na drodze do uregulowania sytuacji prawnej tysięcy par, które do tej pory pozostawały poza systemem ochrony i uznania ze strony państwa.

Jak poinformowała ministra ds. równości Katarzyna Kotula, w pracę nad projektami zaangażowane są kluczowe ministerstwa, m.in. resort sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, rodziny i polityki społecznej, spraw zagranicznych czy finansów. Efektem szerokich konsultacji jest szereg poprawek, które dotyczą procedury zawierania i rozwiązywania związków partnerskich.

Zgodnie z nowymi zapisami, związek będzie można zarejestrować w urzędzie stanu cywilnego, podobnie jak dokonać jego rozwiązania – pod warunkiem, że nie wychowuje się w nim dzieci i panuje zgoda między partnerami. W sytuacjach spornych lub przy obecności dzieci, sprawą zajmie się sąd.

Jednym z kluczowych elementów ustawy jest wprowadzenie tzw. małej pieczy. W praktyce oznacza to, że partner lub partnerka rodzica biologicznego, za zgodą tego rodzica, będą mogli uczestniczyć w codziennych decyzjach dotyczących dziecka – takich jak odebranie go ze szkoły czy wycieczki, czy też wizyta u lekarza specjalisty.

Nadal jednak to wyłącznie rodzic biologiczny będzie podejmować najważniejsze decyzje wychowawcze. To rozwiązanie jest rekomendowane przez Komisję Europejskiego Prawa Rodzinnego, która podkreśla wagę prawnej ochrony dzieci wychowywanych w rodzinach nieformalnych.

Tego samego dnia Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok, w którym jasno zaznaczył, że Polska jako kraj UE jest zobowiązana do stworzenia ram prawnych umożliwiających oficjalne uznanie i ochronę związków partnerskich, także dla par tej samej płci. Trybunał wskazał, że brak oficjalnego uznania prowadzi do sytuacji, w której nawet pary posiadające zagraniczne akty małżeństwa pozostają w Polsce bez żadnej ochrony.

Jak podkreśla ministra Katarzyna Kotula, nowe prawo jest nie tylko odpowiedzią na orzeczenia sądów międzynarodowych, ale też na zmieniającą się rzeczywistość społeczną – liczba małżeństw w Polsce spada, a coraz więcej osób wybiera życie w nieformalnych związkach. Przygotowywane ustawy mają być solidnym fundamentem, służąc zarówno parom jednopłciowym, jak i różnopłciowym.

Projekty ustaw, opublikowane już na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego, przewidują zmiany w ponad 200 aktach prawnych. Dzięki nim osoby w związku partnerskim – bez względu na płeć – zyskają prawo do wspólnego nazwiska, wspólnego rozliczania się podatkowego, uzyskania informacji medycznej, dziedziczenia po sobie, a także prawa do pochówku partnera lub partnerki. Do tej pory podczas konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych zgłoszono ponad 6 tysięcy uwag do projektów.

Obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów zostały przerwane ze względu na blok głosowań w Sejmie, ale mają być kontynuowane 30 kwietnia. Po przyjęciu ustaw przez Komitet, projekty trafią do komisji prawniczej – ostatniego etapu przed skierowaniem pod obrady Rady Ministrów.