83. rocznica likwidacji getta w Łomży. MIasto uczciło ofiary Holocaustu

Stamtąd przewieziono ich do obozów przejściowych, głównie do Zambrowa, a następnie w transportach kierowano do obozów zagłady, w tym przede wszystkim do Auschwitz-Birkenau.

Przed wybuchem II wojny światowej Żydzi stanowili ponad jedną trzecią mieszkańców Łomży. Około 10 tysięcy osób tworzyło prężną i zróżnicowaną społeczność, która współtworzyła charakter miasta. Funkcjonowały tu synagogi, szkoły, organizacje społeczne i kulturalne. Żydowscy rzemieślnicy, kupcy i nauczyciele byli integralną częścią lokalnej społeczności.

Wszystko zmieniło się latem 1941 roku, gdy niemieckie władze okupacyjne utworzyły w Łomży getto. Trafili do niego nie tylko miejscowi Żydzi, ale także ci z okolicznych miejscowości – Jedwabnego, Piątnicy, Stawisk, Wizny i Rutek. Warunki życia były dramatyczne, a codziennością stał się głód, choroby i strach przed wywózką.

2 listopada 1942 roku rozpoczęła się likwidacja getta w Łomży. Jak wspominają świadkowie i historycy, akcja była nagła i przeprowadzona z pełnym okrucieństwem. Żydów wypędzono z domów, zgromadzono na rynku, a następnie rozwożono furmankami do obozów przejściowych.

Większość, około 7 tysięcy osób, trafiła do obozu w Zambrowie, gdzie panowały tragiczne warunki. Niedługo później zostali deportowani do obozów zagłady – głównie do Auschwitz, gdzie większość z nich zginęła.

Symbolem tamtych wydarzeń pozostaje las giełczyński, w którym od 1941 do 1944 roku Niemcy rozstrzelali około 12 tysięcy osób, w tym 7 tysięcy Żydów. To miejsce do dziś jest jednym z najważniejszych punktów pamięci w regionie.

W piątek, w przeddzień rocznicy, odbyły się miejskie uroczystości upamiętniające ofiary getta. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz, Instytutu Pamięci Narodowej, organizacji społecznych oraz mieszkańcy Łomży. Kwiaty złożono pod tablicą pamiątkową przy ul. Senatorskiej, w miejscu, gdzie przed wojną stała główna synagoga miasta – wysadzona przez Niemców podczas okupacji.

Tablica upamiętnia 9 tysięcy Polaków narodowości żydowskiej, którzy znaleźli się w getcie łomżyńskim. Trzy lata temu, w 80. rocznicę jego likwidacji, odsłonięto tam również tablicę poświęconą historii społeczności żydowskiej Łomży, stanowiącą część Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego.