Rodzaje jaj w diecie. Właściwości i zastosowanie kulinarne

Jajka to jeden z najbardziej wartościowych produktów spożywczych w codziennej diecie. Dostarczają wysokiej jakości białko, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E i K – oraz witaminy z grupy B, luteinę, żelazo, cynk i nienasycone kwasy tłuszczowe.

Jak zaznacza dr Agnieszka Bielaszka z Wydziału Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Bytomiu, ich wszechstronność kulinarna oraz bogactwo składników odżywczych sprawiają, że nie powinno ich zabraknąć w zbilansowanym jadłospisie.

Choć jaja kurze wciąż pozostają najczęściej wybieranym produktem wśród Polaków, coraz więcej osób sięga po mniej typowe odmiany, takie jak jaja przepiórcze, kacze, gęsie, perlicze, a nawet strusie.

Każdy z tych rodzajów różni się zawartością składników odżywczych, kalorycznością oraz zastosowaniem w kuchni. Jaja kacze charakteryzują się wyższą zawartością tłuszczu i bardziej intensywnym aromatem, przez co są szczególnie cenione w cukiernictwie.

Jaja przepiórcze zawierają więcej żelaza i przeciwutleniaczy, ale ze względu na swoje właściwości nie są zalecane osobom z niskim ciśnieniem. Z kolei jaja gęsie są bogate w tłuszcze i witaminy, jednak z powodu wysokiej zawartości cholesterolu nie są polecane osobom chorującym na cukrzycę czy zmagającym się z podwyższonym poziomem cholesterolu.

Przy zakupie jajek warto zwrócić uwagę na cyfry umieszczone na skorupce, które informują o metodzie chowu. Oznaczenie "0" oznacza chów ekologiczny, "1" – wolny wybieg, "2" – chów ściółkowy, natomiast "3" – chów klatkowy.

Eksperci zalecają wybieranie jaj oznaczonych cyfrą możliwie najniższą, ponieważ pochodzą od kur trzymanych w lepszych warunkach, karmionych naturalnym pokarmem, co ma wpływ na ich wartość odżywczą.

Coraz większym zainteresowaniem cieszą się także jaja strusie, które należą do największych dostępnych jaj na rynku. Jedno takie jajo może odpowiadać nawet 24 jajkom kurzym.

Pomimo wyższej ceny, która wynosi około 147 złotych za sztukę, strusie jaja charakteryzują się niższą zawartością cholesterolu i są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Dzięki specyficznej strukturze białka doskonale nadają się do przyrządzania racuchów, omletów i innych dań wymagających pulchności i delikatności.

Choć jaja indycze również mają swoje walory odżywcze, są praktycznie nieobecne na rynku detalicznym. Jak wyjaśnia dr Bielaszka:

– Ponieważ indyki są hodowane przede wszystkim na mięso, a jajka indycze nie są dostępne na masowym rynku konsumenckim – informuje dr Bielaszka.

Dlatego właśnie produkty te są rzadkością i nie trafiają do masowej sprzedaży.