Ustawa o asystencji osobistej 2025 – głosowanie w Sejmie. Kto skorzysta i ile godzin wsparcia przysługuje?

Dla wielu środowisk i organizacji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami jest to długo wyczekiwany moment, ponieważ obecnie usługi asystenckie funkcjonują wyłącznie w ramach czasowych programów.

Do tej pory wsparcie w formie usług asystenta osobistego realizowane było przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej głównie poprzez projekty skierowane do samorządów i organizacji pozarządowych. Nie zapewniało to jednak równego i stabilnego dostępu do pomocy, przez co wiele osób w praktyce było pozbawionych możliwości korzystania z takiego wsparcia.

Projekt ustawy, opublikowany w grudniu 2024 roku, ma to zmienić. Dokument był przedmiotem licznych dyskusji między resortami, a największe zastrzeżenia zgłaszało Ministerstwo Finansów. Ostatecznie pod koniec września projekt przyjęto w Stałym Komitecie Rady Ministrów i teraz trafia pod obrady rządu.

Według proponowanych rozwiązań, z bezpłatnych usług osobistego asystenta będą mogły korzystać osoby z niepełnosprawnościami w wieku od 13 do 65 lat. Zakres wsparcia i wymiar godzin będzie ustalany indywidualnie – na podstawie decyzji specjalnego zespołu.

• Dorośli w wieku 18–65 lat będą mogli liczyć na minimum 20 godzin miesięcznie, a maksymalnie nawet do 240 godzin (choć początkowo limit będzie stopniowo zwiększany – 200 godzin w pierwszym roku, 220 w drugim).

• Dla młodzieży w wieku 13–18 lat przewidziano od 20 do 80 godzin miesięcznie.

Asystenci będą wspierać osoby z niepełnosprawnościami zarówno w życiu codziennym, jak i w pracy czy aktywnościach społecznych. Pomoc obejmie m.in. czynności higieniczne, proste zadania medyczne zlecone przez lekarza, obowiązki domowe, przemieszczanie się, komunikację oraz udział w wydarzeniach i spotkaniach.

Ustawa precyzuje także wymagania wobec osób, które chciałyby podjąć się tej roli. Kandydat na asystenta musi być pełnoletni, ukończyć szkolenie dla asystentów osobistych i kurs pierwszej pomocy, a także przejść instruktaż dotyczący wspieranej osoby. Ważnym warunkiem jest brak pokrewieństwa oraz niekaralność. Każdy asystent znajdzie się w oficjalnym rejestrze.

Warto dodać, że równolegle w Sejmie procedowany jest prezydencki projekt ustawy dotyczący asystencji osobistej. Według tamtej propozycji, usługa miałaby być dostępna w każdym powiecie dla osób pełnoletnich, a jej finansowanie zapewniłby budżet państwa. Przewidywany wymiar godzin to od 40 do 200 miesięcznie.

Uchwalenie ustawy o asystencji osobistej może stać się przełomem w polityce społecznej wobec osób z niepełnosprawnościami. Zapewnienie systemowego, bezpłatnego i indywidualnie dostosowanego wsparcia oznacza większą samodzielność, aktywność zawodową i społeczną oraz realne wyrównywanie szans.

Decyzja rządu we wtorek będzie więc kluczowym momentem w procesie legislacyjnym.