Jak zmiany klimatu wpływają na dietę niedźwiedzi? Nowe badania naukowców

Badacze przeanalizowali próbki kości niedźwiedzi brunatnych pochodzące z muzeów i kolekcji paleontologicznych z całej Europy. Wyniki, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Nature Communications”, rzucają nowe światło na to, jak wszystkożercy reagują na długofalowe zmiany środowiska.

Niedźwiedzie od zawsze wyróżniała niezwykła plastyczność pokarmowa. Ich dieta obejmuje zarówno rośliny – owoce, trawy, orzechy i korzenie – jak i owady, ryby czy drobne ssaki. Skład pożywienia zmienia się nie tylko w zależności od gatunku, ale także od pory roku i warunków środowiskowych.

W regionach o krótkim sezonie wegetacyjnym i ograniczonej dostępności roślin niedźwiedzie częściej sięgają po pokarm zwierzęcy. Z kolei tam, gdzie klimat sprzyja długiemu okresowi wzrostu roślin, ich dieta staje się w dużej mierze roślinna. Ta zdolność adaptacji pozwoliła niedźwiedziom przetrwać zarówno epoki lodowcowe, jak i współczesne zmiany klimatyczne.

Naukowcy opisują to zjawisko jako „przeorganizowanie troficzne”, czyli zmianę pozycji zwierzęcia w sieci pokarmowej w odpowiedzi na warunki środowiskowe. Analizy izotopowe kości z późnego plejstocenu i holocenu wykazały, że niedźwiedź brunatny w Europie stopniowo przesuwał się w stronę diety roślinnej po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia, około 12 tysięcy lat temu.

– Wszystkożercy mogą odgrywać dynamiczną i stabilizującą rolę w ekosystemach, gdy warunki środowiskowe się zmieniają. Chociaż występują niemal we wszystkich siedliskach i na wszystkich poziomach sieci pokarmowych, wciąż zaskakująco mało wiemy o tym, jak reagują na zmiany zachodzące w ich ekosystemach – podkreślają autorzy badania, wskazując, że takie gatunki działają jak amortyzator dla całych sieci pokarmowych.

Kluczową rolę w badaniu odegrały zbiory muzealne. Analiza materiału kostnego pozwoliła naukowcom dosłownie „zajrzeć w przeszłość” i odtworzyć dawne diety zwierząt. To dowód na ogromną wartość kolekcji muzeów historii naturalnej w badaniach nad globalnymi zmianami środowiska.

Wnioski są jednoznaczne: sposób, w jaki wszystkożercy reagują na zmiany klimatu, może być wczesnym sygnałem głębokich przekształceń ekosystemów, zarówno lądowych, jak i wodnych.