System kaucyjny w Polsce od 1 października. Zmiany na sklepowych półkach pojawią się stopniowo

Nowe przepisy zobowiązują sklepy o powierzchni powyżej 200 m² do odbierania pustych opakowań i zwracania klientom pobranej kaucji. Dla mniejszych placówek udział w systemie odbioru będzie dobrowolny, choć one również będą zobowiązane do pobierania kaucji przy sprzedaży produktów objętych systemem.

Co ważne, sklepy, które nie oferują napojów w opakowaniach kaucyjnych, nie będą miały obowiązku przyjmowania zwrotów. To otwiera furtkę dla stopniowego wdrażania systemu, który będzie zależał zarówno od decyzji sklepów, jak i producentów.

Do końca 2025 roku producenci będą mogli korzystać z trzymiesięcznego okresu przejściowego, który pozwala na sprzedaż napojów w dotychczasowych, niekaucyjnych opakowaniach.

W praktyce oznacza to, że przez wiele miesięcy na rynku będą funkcjonować zarówno produkty objęte kaucją, jak i te sprzedawane na dotychczasowych zasadach.

Dodatkowo operatorzy systemu mają prawo rozpocząć działanie z opóźnieniem – nawet po 1 października – co również wpływa na tempo zmian widocznych dla konsumenta.

Choć celem systemu jest zwiększenie poziomu recyklingu i zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, udział w systemie kaucyjnym nie będzie obowiązkowy dla wszystkich producentów. Ci, którzy zdecydują się nie wprowadzać swoich produktów do systemu, będą zobowiązani do uiszczenia tzw. opłaty produktowej – 10 groszy za kilogram w 2025 roku i aż 3 złote w roku kolejnym.

Taka decyzja będzie więc wynikać z kalkulacji finansowej – czy bardziej opłaca się zapłacić opłatę, czy wdrożyć nowe opakowania i zasady sprzedaży.

System kaucyjny w Polsce będzie dotyczył trzech rodzajów opakowań:

• plastikowych butelek do 3 litrów,

• puszek metalowych do 1 litra,

• a od 1 stycznia 2026 roku także szklanych butelek wielokrotnego użytku do 1,5 litra.

Kaucja będzie pobierana przy zakupie każdego napoju w opakowaniu objętym systemem, a jej zwrot nie będzie wymagał okazania paragonu.

Nieodebrana kaucja zasili fundusz, z którego będzie finansowany cały system – w tym urządzenia, logistyka oraz kampanie edukacyjne.