Nowy rok akademicki 2025/26. Są już mLegitymacje, wiadomo co z cudzoziemcami i ustawą Gowina

Na największe reformy – w tym nowelizację ustawy Gowina – trzeba będzie jednak jeszcze poczekać.

Od 1 października 2025 r. wszystkie uczelnie w kraju mają obowiązek wydawania studentom mLegitymacji w aplikacji mObywatel. Tradycyjna, plastikowa karta pozostanie dostępna, ale jedynie na wyraźny wniosek studenta.

Zmiana została dobrze przyjęta przez środowisko akademickie. Zwraca się uwagę przede wszystkim na wygodę codziennego użytkowania oraz oszczędności wynikające z rezygnacji z drukowania kart.

Kolejną nowością jest ograniczenie obowiązku sprawozdawania inwestycji do systemu POL-on. Od września uczelnie i instytuty naukowe muszą zgłaszać jedynie projekty o wartości powyżej 100 tys. zł.

To realne odciążenie administracyjne, bo dotąd w systemie trzeba było rejestrować każdą, nawet najdrobniejszą inwestycję.

Zmiany dotknęły również kierunków medycznych. Od września obowiązują zaktualizowane standardy kształcenia na kierunkach lekarskim, lekarsko-dentystycznym i położnictwie. Wprowadzono m.in. limity wielkości grup oraz zmodyfikowano wymiar zajęć w warunkach symulowanych.

Największe emocje budzą jednak przepisy dotyczące rekrutacji studentów z zagranicy. Z początkiem lipca weszły w życie regulacje wymagające od kandydatów spoza UE, OECD, Ukrainy i Chin certyfikatu językowego na poziomie B2. Co ważne, uczelnie nie mogą już samodzielnie weryfikować znajomości języka – konieczny jest państwowy egzamin.

Nowości te weszły w trakcie procesu rekrutacyjnego, co spowodowało chaos i stres zarówno u kandydatów, jak i pracowników uczelni. Sytuację komplikowały także długie terminy egzaminów państwowych, dlatego Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej zdecydowała się dodać dodatkową sesję certyfikacyjną.

Dodatkowo wprowadzono limity – liczba cudzoziemców na danej uczelni nie może przekroczyć połowy wszystkich studentów. Od 1 lipca tylko NAWA odpowiada też za uznawanie zagranicznych świadectw i dyplomów, co wcześniej należało do kuratorów oświaty.

Resort nauki zapowiada kolejne modyfikacje. Od 2026 roku uczelnie mają zyskać możliwość bardziej elastycznego gospodarowania środkami na stypendia rektora oraz finansowania wsparcia osób z niepełnosprawnościami także w ramach studiów podyplomowych.

Doktoranci liczą z kolei na wprowadzenie zapomóg w trudnych sytuacjach życiowych, możliwość czasowego zawieszenia kształcenia z innych przyczyn niż rodzicielstwo oraz cyfrowe legitymacje.

Środowisko naukowe najbardziej wyczekuje jednak reformy systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Prace nad nowelizacją ustawy Gowina prowadzi obecnie zespół powołany przez ministra Marcina Kulaska, w którego skład wchodzą przedstawiciele uczelni i instytutów badawczych.

Równolegle toczą się prace nad nowym systemem ewaluacji działalności naukowej. Efekty tej oceny decydują m.in. o przyznawaniu kategorii naukowych uczelniom i ich uprawnieniach do prowadzenia szkół doktorskich. Wstępny projekt rozporządzenia w tej sprawie ma być gotowy jeszcze jesienią.