Pilotaż centrów zdrowia psychicznego przedłużony do 2026 r. Nowe finansowanie i granty

Jak poinformował rzecznik resortu Jakub Gołąb, już 20 października rusza nabór do konkursu grantowego, w ramach którego placówki psychiatrii środowiskowej, w tym centra zdrowia psychicznego (CZP), będą mogły ubiegać się o dofinansowanie. Do rozdysponowania przewidziano ponad 237 mln zł.

Centra zdrowia psychicznego powstały z myślą o zapewnieniu opieki blisko pacjenta, w lokalnych społecznościach. Ich zadaniem jest szybka reakcja w sytuacjach kryzysowych oraz wsparcie w powrocie do równowagi psychicznej.

W ramach CZP pacjenci dorośli mogą skorzystać z szerokiego wachlarza usług:

• wizyt ambulatoryjnych,

• pobytu na oddziale dziennym lub całodobowym,

• wsparcia zespołów leczenia środowiskowego działających również w domach pacjentów.

Pomoc w centrach dostępna jest bez skierowania, całodobowo i bezpłatnie, co czyni je miejscem pierwszego kontaktu w sytuacji nagłego kryzysu psychicznego. Obecnie w Polsce działa 117 takich placówek, obejmujących opieką połowę dorosłej populacji.

Choć idea CZP spotyka się z uznaniem pacjentów i ekspertów, niektóre ośrodki borykają się z problemami. Najwyższa Izba Kontroli w 2024 roku wskazała m.in. na braki kadrowe, błędy rozliczeniowe oraz niedociągnięcia w przestrzeganiu praw pacjenta. W niektórych placówkach stwierdzono także nieprawidłowości w stosowaniu środków przymusu bezpośredniego.

Te wyniki były jednym z powodów, dla których resort zdrowia powołał zespół ekspertów mający przygotować standard organizacyjny dla centrów. Na razie efekty prac nie zostały publicznie przedstawione.

W ramach konkursu grantowego przewidziano finansowe wsparcie zarówno dla CZP, jak i dla placówek oferujących pomoc dzieciom i młodzieży.

• Ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej będą mogły uzyskać grant do 550 tys. zł.

• Centra zdrowia psychicznego mogą liczyć na wsparcie w wysokości do 820 tys. zł.

Łącznie z programu skorzysta nawet ponad 60 proc. ośrodków dziecięco-młodzieżowych oraz 70 proc. CZP dla dorosłych.

Na rok 2025 zabezpieczono dla CZP kwotę 2,5 mld zł. Na razie nie wiadomo jednak, jakie środki zostaną przeznaczone na finansowanie działalności centrów w 2026 r. Ministerstwo Zdrowia i NFZ podkreślają, że wszystko zależy od formalnego przedłużenia pilotażu w drodze nowelizacji rozporządzenia.

Paweł Florek z NFZ zaznaczył, że podobna sytuacja miała miejsce w 2025 roku, gdy początkowo finansowanie obejmowało tylko część roku, a następnie zostało rozszerzone. Resort zapewnia, że jeśli CZP nadal będą działać w formule NFZ, to środki na ich funkcjonowanie zostaną zagwarantowane.

Przedłużenie pilotażu ma dać czas na doprecyzowanie standardów i przygotowanie docelowych regulacji, które zastąpią dotychczasowe rozwiązania testowe. Zgodnie z zapowiedziami, planowane zmiany będą obejmować m.in. podniesienie stawki finansowania na pacjenta, co ma poprawić jakość i stabilność działania ośrodków.