Wirus RSV coraz groźniejszy. Eksperci ostrzegają i apelują o szczepienia

Syncytialny wirus oddechowy (RSV) to patogen wywołujący infekcje dróg oddechowych. W Polsce i innych krajach o umiarkowanym klimacie sezon zachorowań trwa od października do kwietnia, a szczyt infekcji przypada na styczeń i luty.

Zakażenie szerzy się drogą kropelkową, m.in. podczas kaszlu, kichania lub kontaktu z wydzielinami chorego. Po wniknięciu do organizmu, RSV osadza się w nabłonku dróg oddechowych, tworząc charakterystyczne komórki – syncytia, od których pochodzi jego nazwa.

Przebieg zakażenia RSV może być łagodny, przypominający przeziębienie, jednak u części chorych prowadzi do ciężkiego zapalenia oskrzeli lub płuc. Typowe objawy to:

• katar, kaszel, gorączka,

• uczucie ogólnego rozbicia i bóle mięśni,

• a przy cięższym przebiegu – świszczący oddech, duszność i suchy kaszel.

Zakażenie może również zaostrzać przebieg chorób przewlekłych, takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy niewydolność serca. U osób starszych lub z osłabioną odpornością RSV zwiększa ryzyko hospitalizacji, zaburzeń rytmu serca, a nawet zgonu.

Największe ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia dotyczy niemowląt i wcześniaków, osób starszych powyżej 65. roku życia, a także pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, cukrzycą, schorzeniami płuc lub nerek.

Szczególnie narażone są również osoby po przeszczepach oraz te z niedoborem odporności, u których infekcja może prowadzić do poważnych powikłań.

U pacjentów z ciężką immunosupresją zapalenie płuc wywołane RSV może prowadzić do niewydolności oddechowej i śmiertelności sięgającej nawet 70–100 proc.

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, w 2024 roku w Polsce zarejestrowano 41 631 przypadków RSV, z czego niemal połowę stanowiły dzieci do 2. roku życia.

W 2025 roku sytuacja jest jeszcze poważniejsza – do połowy października odnotowano już ponad 92 tysiące zakażeń, co oznacza ponad dwukrotny wzrost rok do roku.

Obecnie nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe RSV – stosuje się jedynie leki łagodzące objawy. Dlatego najskuteczniejszą ochroną są szczepienia profilaktyczne.

Od 1 kwietnia 2025 roku w Polsce dostępna jest bezpłatna szczepionka Abrysvo dla kobiet w ciąży i seniorów powyżej 65. roku życia. Osoby w wieku 60–64 lat mogą skorzystać z refundacji w wysokości 50 proc.
Badania kliniczne wykazały, że szczepionka zmniejsza ryzyko zakażeń dolnych dróg oddechowych o 67 proc., a ciężkich przebiegów o ponad 85 proc.

Od 1 października 2025 roku refundacją objęto także drugą szczepionkę – Arexvy. Jest ona bezpłatna dla seniorów powyżej 65 lat i refundowana w 50 proc. dla osób w wieku 60–64 lat.
W badaniach z udziałem ponad 25 tys. dorosłych wykazano, że skuteczność Arexvy wyniosła 82,6 proc., a u osób z chorobami współistniejącymi – nawet 94,6 proc.

Szczepionkę podaje się jednorazowo, najlepiej przed sezonem zwiększonej zachorowalności.