Prokuratura Europejska w Polsce ma swoją siedzibę. Karuzele VAT pod lupą śledczych

Polska oficjalnie dołączyła do struktur Prokuratury Europejskiej (EPPO), a w poniedziałek w Warszawie otwarto Biuro Krajowe tego unijnego organu.

W uroczystości otwarcia udział wziął minister sprawiedliwości i prokurator generalny Adam Bodnar, który podkreślił znaczenie tego kroku dla przejrzystości finansów publicznych i odzyskiwania środków należących do podatników.

Przypomnijmy, że przez lata nieróbstwa obozu PiS, Polska nie mogła współpracować w ramach tego unijnego organu. W wyniku autorytarnej decyzji Zbigniewa Ziobro, nasz kraj nie był zainteresowany kooperacją z Prokuraturą Europejską. 

Na czele warszawskiego biura stanęła prokurator Grażyna Stronikowska, pełniąca także funkcję łącznika z centralą EPPO w Luksemburgu, kierowaną przez Laurę Koevesi. Zgodnie z zapowiedziami Bodnara, w najbliższych miesiącach zespół ma powiększyć się do około 20 osób, w tym prokuratorów delegowanych z Polski. Obecnie pracuje ich ośmiu.

Działalność nowego biura będzie oparta na bliskiej współpracy z instytucjami krajowymi – Policją, ABW oraz Krajową Administracją Skarbową – co ma umożliwić skuteczniejsze przeciwdziałanie przestępczości zorganizowanej o zasięgu międzynarodowym.

Przystąpienie Polski do Prokuratury Europejskiej nastąpiło w marcu 2024 roku i zostało dobrze odebrane na forum Unii Europejskiej. Komisja Europejska uznała ten krok za jeden z sygnałów poprawy sytuacji w zakresie praworządności, co miało wpływ na postępy w procedurze związanej z artykułem 7 Traktatu o UE. Umożliwiło to również uruchomienie przepisów krajowych, takich jak nowelizacja Prawa o prokuraturze, przyjęta przez Sejm na początku roku i podpisana przez prezydenta 6 marca.

Z danych przekazanych przez prokurator Stronikowską wynika, że Prokuratura Europejska prowadziła pod koniec 2024 roku ponad 2600 postępowań dotyczących przestępstw finansowych. W ubiegłym roku wszczęto ich aż 1500. Choć dane te nie obejmują jeszcze spraw prowadzonych przez polskich śledczych, szefowa EPPO Laura Koevesi spodziewa się, że polski zespół szybko stanie się jednym z najaktywniejszych w Europie, biorąc pod uwagę skalę nadużyć w regionie.

Prokuratura Europejska to niezależny organ Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu, powołany do ścigania przestępstw godzących w unijne finanse. Jej kompetencje obejmują m.in. transgraniczne oszustwa VAT, pranie pieniędzy, korupcję oraz wyłudzenia funduszy UE. Działa w ramach współpracy 24 państw członkowskich i ma prawo występować przed sądami krajowymi państw należących do systemu.

Obecność EPPO w Polsce może istotnie przyczynić się do skuteczniejszego zwalczania wyrafinowanych mechanizmów przestępczych, takich jak tzw. karuzele VAT czy wyłudzenia dotacji z UE. Adam Bodnar nie wykluczył też, że w przyszłości kompetencje EPPO mogą zostać poszerzone – na przykład o działania związane z obchodzeniem sankcji wobec Rosji, co jest przedmiotem trwających dyskusji na szczeblu europejskim. Otwarcie Biura Krajowego w Warszawie to nie tylko krok w kierunku większej transparentności, ale także wyraźny sygnał, że Polska chce być aktywnym uczestnikiem unijnej walki z przestępczością finansową.