Projekt ustawy o neosędziach w drodze. Adam Bodnar podał termin decyzji

Minister Adam Bodnar potwierdził, że jeszcze w marcu bieżącego roku poznamy ustawę, która ureguluje status neosędziów powołanych przez niekonstytucyjną neo-KRS. Kluczowe decyzje w sprawie wyboru projektu zapadną najpóźniej na początku wiosny.

Obecnie pod rozważeniem są dwa alternatywne projekty opracowane przez komisję kodyfikacyjną ustroju sądownictwa i prokuratury przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Pierwszy projekt zakłada regulację statusu sędziów na drodze ustawy, co miałoby zakończyć się w 2027 roku. Drugi projekt przewiduje, że ocena statusu sędziów będzie dokonywana przez nową, niezależną KRS, a proces ten potrwa do 2030 roku.

Spotkania z klubami parlamentarnymi – decyzja ws. neosędziów

Minister Bodnar zaznaczył, że przed ostatecznym wyborem projektu konieczne jest przeprowadzenie konsultacji z klubami parlamentarnymi, w tym z PSL, Polską 2050 i Lewicą. Choć oba projekty mają podobny cel, to różnią się pod względem sposobu realizacji oraz terminu zakończenia procedury.

Głównym założeniem obu propozycji jest uznanie, że powołanie około 1,5 tys. sędziów awansowanych do wyższych instancji lub wybranych spoza sądownictwa było wadliwe z powodu upolitycznionej i niekonstytucyjnej KRS. W jednym z wariantów sędziowie ci straciliby stanowiska na mocy samej ustawy, natomiast w drugim – na podstawie uchwał nowo powstałej KRS.

Komisja Wenecka w swojej opinii z października 2023 roku podkreśliła, że niezależny organ powinien dokonać oceny statusu sędziów, zapewniając możliwość odwołania do sądu. Komisja opowiedziała się także za zindywidualizowaną weryfikacją statusu sędziów oraz przeciwko automatycznemu ich cofnięciu na poprzednie stanowiska.

Status nowych sędziów i dalsze prace legislacyjne

Projektowane zmiany nie obejmują 1,7 tys. sędziów powołanych w latach 2018–2025, których nominacje mają zostać potwierdzone, aby uniknąć przyszłych wątpliwości prawnych.

Obecnie Departament Legislacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości finalizuje kształt przepisów, które następnie trafią do dalszych prac rządowych i parlamentarnych. Ministerstwo nie wyklucza, że jeden lub oba projekty mogą być poddane ocenie Komisji Weneckiej przed ich ostatecznym przyjęciem.