Gruźlica w Polsce – objawy, ryzyko i leczenie. Co mówi pulmonolog?

Według danych Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, w ubiegłym roku w Polsce odnotowano ok. 4,2 tysiąca zachorowań, co plasuje nasz kraj w grupie o niskiej zapadalności.

Jak wyjaśnia dr Malinowska, gruźlica w największym stopniu dotyka osoby, u których odporność jest obniżona. Zakażenie HIV, leczenie immunosupresyjne, przeszczepy czy niektóre choroby reumatologiczne – to czynniki zwiększające ryzyko zachorowania.

Mimo że kontakt z osobą prątkującą może doprowadzić do zakażenia, statystyki są jednoznaczne: prawdopodobieństwo zachorowania w ciągu całego życia wynosi około 5%. Ryzyko zależy również od rodzaju kontaktu – bliski, rodzinny kontakt jest bardziej niebezpieczny niż okazjonalne spotkanie, np. w miejscu pracy.

Osoby, które miały styczność z chorym, kierowane są na badania przesiewowe. W diagnostyce stosuje się m.in.:

• testy IGRA z krwi,

• próbę tuberkulinową,

• badania radiologiczne,

• analizę materiału pobranego z dróg oddechowych (plwocina, bronchoskopia).

Gruźlica może dotyczyć nie tylko płuc. W przypadku podejrzenia gruźlicy pozapłucnej bada się również płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn z jamy opłucnej czy próbki moczu.

Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie. Dr Malinowska wskazuje, że szczególnie niepokojące są:

• nocne poty,

• kaszel trwający ponad 8 tygodni,

• odkrztuszanie krwistej wydzieliny.

Co ważne, podobne objawy mogą wskazywać również na nowotwór płuca, dlatego chorzy wymagają dokładnej diagnostyki.

Osoby z potwierdzoną gruźlicą przechodzą co najmniej sześciomiesięczną terapię. Pierwsze dwa miesiące leczenia odbywają się zwykle w szpitalu, później – jeśli pacjent stosuje się do zaleceń – terapię kontynuuje się w warunkach domowych. Największym wyzwaniem pozostają szczepy lekooporne, które najczęściej rozwijają się w wyniku nieregularnego przyjmowania leków.

W szpitalach pozostają głównie pacjenci w trudnej sytuacji społecznej – osoby w kryzysie bezdomności czy z problemem alkoholowym – u których nie ma pewności co do prawidłowej kontynuacji leczenia.

W Polsce noworodki otrzymują obowiązkową szczepionkę BCG, która chroni przed najcięższymi postaciami choroby. Na świecie gruźlica wciąż jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych. Co roku zapada na nią ponad 10 milionów ludzi, a ponad milion umiera.