Nabór do Listy Krajowej UNESCO „Pamięć Świata” 2025. Włóż wniosek i zgłoś dukument lub przedmiot

Instytucje, fundacje, archiwa, a także osoby prywatne mogą do końca maja zgłaszać unikalne dokumenty i kolekcje do Polskiej Listy Krajowej Programu UNESCO „Pamięć Świata”.

To wyjątkowa okazja, by dołączyć do grona strażników narodowego dziedzictwa i podzielić się materiałami, które stanowią nie tylko świadectwo przeszłości, ale też jej żywą kontynuację.

Trwa nabór wniosków do Polskiej Listy Krajowej Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Instytucje, archiwa, fundacje oraz osoby prywatne – w tym spadkobiercy rodzinnych zbiorów – mogą do 31 maja zgłaszać unikalne dokumenty i kolekcje, które stanowią istotne świadectwo historii, kultury lub dziedzictwa narodowego.

Polska Lista Krajowa jest tworzona od 2014 roku i wpisuje się w międzynarodowy program UNESCO, którego celem jest ochrona i promocja najcenniejszych zasobów dokumentalnych świata. Do tej pory w Polsce uhonorowano już 75 wyjątkowych obiektów, w tym m.in. rękopis „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, dokument lokacyjny Krakowa z 1257 roku, rękopis „Chłopów” Władysława Reymonta czy kolekcję płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku.

Na listę mogą trafić zarówno pojedyncze dokumenty, jak i całe zbiory – pod warunkiem, że mają istotne znaczenie dla polskiej historii, są oryginalne, autentyczne i wyróżniają się unikalną formą lub wartością stylistyczną.

Wnioski mogą składać właściciele dokumentów, a więc nie tylko instytucje, ale również osoby prywatne, takie jak spadkobiercy czy kolekcjonerzy. Zgłoszenia będą oceniane przez ekspertów Polskiego Komitetu Programu, a ogłoszenie nowych wpisów zaplanowano na czerwiec 2026 roku. Szczegółowe informacje oraz formularze zgłoszeniowe znajdują się na stronie internetowej Pamięć Polski. 

Termin składania wniosków upływa 31 maja 2025 roku. Szczegóły dotyczące procedury zgłoszenia i wymaganych dokumentów dostępne są na oficjalnej stronie programu.

Wnioski będą rozpatrywane przez grono ekspertów, a nowe wpisy zostaną ogłoszone w czerwcu 2026 roku. To czasochłonny, ale niezwykle staranny proces, który ma na celu zachowanie najwyższych standardów merytorycznych i archiwalnych.

Wpisanie obiektu na Listę to wyróżnienie i nobilitacja. To także forma zabezpieczenia dziedzictwa – wpisane dokumenty zyskują większą rozpoznawalność i szansę na lepszą ochronę w przyszłości. Co więcej, sam udział w programie buduje świadomość o wartości lokalnych i rodzinnych zbiorów, które często przez lata pozostają nieznane szerszemu gronu.

– To szansa na to, by osobiste historie stały się częścią wspólnej pamięci narodowej – zaznaczają organizatorzy.