Pracoholizm w Polsce 2025. Ekspert komentuje wyniki badań

Socjolog dr Mariusz Z. Jędrzejko, autor opracowania, wskazuje, że źródła problemu mają przede wszystkim charakter ekonomiczny i aspiracyjny. Kredyty, leasingi, presja utrzymania wysokiego standardu życia i chęć prestiżu sprawiają, że wielu Polaków pracuje ponad siły.

Najwyższe wskaźniki pracoholizmu badacze odnotowali w medycynie, prawie, transporcie i budownictwie. Ponad połowa kurierów spędza w pracy średnio 11 godzin dziennie, a wielu budowlańców prowadzących własną działalność – nawet 15–16 godzin, często również w weekendy.

Podobne tendencje zauważono wśród prawników, lekarzy czy rzemieślników. Specjaliści często powtarzają, że „nikt nie zrobi tego tak dobrze jak oni”, co staje się usprawiedliwieniem dla nieustannego nakładania na siebie obowiązków. W show-biznesie i mediach chroniczne przepracowanie ukrywane jest za słowem „pasja”, które – jak podkreśla dr Jędrzejko – bywa zasłoną dymną dla potrzeby rozgłosu i obecności w centrum uwagi.

Badanie wskazuje również na silną korelację między pracoholizmem a sięganiem po używki. Ponad 70 proc. osób ze świata rozrywki przyznaje się do codziennego picia alkoholu, a wśród prawników odsetek ten sięga niemal połowy. Lekarze i prawnicy tłumaczą swoje tempo „pasją”, budowlańcy i kurierzy – kredytami, a artyści – koniecznością bycia widocznym.

Ceną za taki styl życia są problemy zdrowotne i kryzysy rodzinne. Terapeuci coraz częściej pracują z parami, które po latach „małżeństwa na odległość” nie potrafią już funkcjonować razem. Dzieci dorastają bez obecności rodziców, a partnerzy często doświadczają poczucia samotności mimo formalnych więzi.

Dr Jędrzejko zaznacza, że pracoholizm w Polsce nie jest efektem biedy, lecz rosnących ambicji. Lekarze zarabiający sześciocyfrowe kwoty biorą kolejne dyżury. Przedsiębiorcy, mimo fortuny, ścigają się o kolejne luksusowe samochody. Fachowcy rzemieślnicy potrafią pracować niemal całą dobę, mimo że ich życie prywatne ulega rozpadowi.

– To chęć życia ponad miarę, przekonanie, że trzeba być lepszym, bogatszym, bardziej widocznym – podsumowuje socjolog.

Wyjście z pracoholizmu jest trudniejsze niż z wielu innych uzależnień. – Alkohol można odstawić, kredytu – nie – zauważa dr Jędrzejko. Dlatego eksperci rekomendują metodę „złotych wysp”: wyznaczanie w kalendarzu choćby drobnych przerw na regenerację – dzień offline, spacer, weekend bez pracy.

Badacz podkreśla, że Polacy są narodem pracowitym i kreatywnym, ale ta energia często bywa źle ukierunkowana.

– Doba ma tylko 24 godziny, a życie to nie tylko praca. Jeśli się o tym zapomina, łatwo – jak powiedział jeden z kierowców – „wypaść z zakrętu”.

Sondaż diagnostyczny i wywiady focusowe przeprowadzono w maju i czerwcu 2025 r. na grupie 1003 respondentów w różnych miastach Polski. Badanie realizowano wspólnie przez Centrum Profilaktyki Społecznej i Instytut Psychologii Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu.

Naukowcy zapowiadają kontynuację projektu. Kolejne etapy obejmą analizę uzależnień od substancji psychoaktywnych oraz zaburzeń behawioralnych – z naciskiem na ich wpływ na życie rodzinne i ryzyko współwystępowania z pracoholizmem.