Obowiązkowe raporty ESG – firmy nie unikną nowych przepisów

Wprowadzenie nowych regulacji unijnych takich jak Dyrektywa CSRD stawia przed przedsiębiorcami liczne wyzwania. Już teraz obowiązek sprawozdawczości niefinansowej dotyczy największych przedsiębiorstw na rynku regulowanym UE, a lista będzie się tylko rozszerzać.

Raport ESG – nowe przepisy wchodzą w życie. Wskaźników do zaraportowania jest ponad 100. Ułatwieniem w raportowaniu ESG (z ang. Environmental, Social, Governance), czyli działań podejmowanych przez organizacje w zakresie środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego, staje się technologia. 

Dyrektywa CSRD weszła w życie 5 stycznia 2023 roku, a w krajach członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Polsce, powinna zostać zaimplementowana do wewnętrznych przepisów prawnych w przeciągu 18 miesięcy. To przypada już na lipiec bieżącego roku. Jakie zmiany wprowadzają nowe regulacje i kto w pierwszej kolejności powinien być na nie przygotowany?

Zmiany wprowadzone przez unijną dyrektywę CSRD, mają na celu zharmonizowanie standardów sprawozdawczości związanej ze zrównoważonym rozwojem oraz zwiększenie porównywalności raportowanych danych. Zobowiązuje ona przedsiębiorstwa do przekazywania bardziej kompleksowych informacji dotyczących ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i obszary zarządzania. Przyjęcie tej dyrektywy przewiduje również przyczynienie się do budowy bardziej zrównoważonego systemu gospodarczego w Unii Europejskiej.

Warto jednak mieć na uwadze, że dyrektywa CSRD nie jest jedyną regulacją, mającą wpływ na przedsiębiorstwa. Równie istotne są CBAM (tzw. cło węglowe), CSDDD (dyrektywa w sprawie należytej staranności), czy Taksonomia ESG odnosząca się do zrównoważonych inwestycji. Te regulacje oraz akty prawne także powinny zainteresować przedsiębiorców.

Obowiązek raportowania danych niefinansowych, których dotyczy dyrektywa CSRD obejmuje różne kategorie przedsiębiorstw i będzie wprowadzany stopniowo na przestrzenni kolejnych lat.

Jako pierwsze, obowiązek sprawozdawczości niefinansowej dotyczyć będzie największych podmiotów na rynku regulowanym Unii Europejskiej. Duże spółki interesu publicznego, które zatrudniają powyżej 500 pracowników, będą zobligowane do sporządzenia raportu zrównoważonego rozwoju już za najbliższy okres sprawozdawczy - od 1 stycznia 2024 roku. Analizie poddane muszą być trzy aspekty - środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Jako kolejne do sprawozdawczości niefinansowej w zakresie ESG zobligowane będą także duże przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 250 pracowników i/lub posiadające 40 mln EUR obrotów i/lub 20 mln EUR całkowitych aktywów. Te będą podlegały obowiązkowi raportowania za okres od 1 stycznia 2025 roku, a pierwsze sprawozdania będą musiały przedstawić w roku 2026.

Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz inne podmioty notowane na giełdzie do raportowania zrównoważonego rozwoju będą zobligowane od roku 2026 ze sprawozdaniami do roku 2027. 

Mimo że podmioty objęte tą unijną dyrektywą są szczegółowo określone, wpływ tych regulacji jest znacznie szerszy i sięga w głąb łańcucha dostaw. Stawia to przed firmami dodatkowe wyzwania. Dla części przedsiębiorstw nieobjętych bezpośrednio dyrektywą, już teraz problematyczne może okazać się spełnienie oczekiwań ich klientów i kontrahentów. A oczekiwaniom tym muszą sprostać, jeśli chcą dalej współpracować z podmiotami, dla których zrównoważony rozwój jest kluczowym czynnikiem.

Od naszych klientów, również tych nieobjętych bezpośrednio dyrektywą, otrzymujemy coraz więcej zapytań odnośnie  formularzy dotyczących wyników ESG. Kontrahenci oczekują od nich certyfikatów czy ratingów ESG, a przedsiębiorstwa nie wiedzą, jak się do tego zabrać. To pokazuje, że nawet mniejsze podmioty, które same w sensu stricte nie podlegają niefinansowej sprawozdawczości, są koniecznym w raportowaniu ogólnym elementem łańcucha dostaw.

Mimo, że dyrektywa CSRD bezpośrednio obejmuje około 4 tys. największych przedsiębiorstw, pośrednio dotyczyć będzie nawet miliona firm tylko w samej Polsce. To wyraźnie pokazuje, że wymogi związane ze zrównoważonym rozwojem stają się ważnym elementem strategii firm i relacji biznesowych, a przedsiębiorstwa, aby pozostać w grze muszą na te oczekiwania aktywnie reagować. I to nawet jeśli tymi regulacjami nie są objęte bezpośrednio. Dbałość o aspekty ESG staje się coraz bardziej istotna dla utrzymania konkurencyjności i zabezpieczenia długofalowego sukcesu na rynku i jest to trend, który będzie się tylko wzmacniać.

Raport ESG – nowe przepisy wchodzą w życie systematycznie. Przyjęte standardy ESRS (European Single Reporting Format) określają informacje, które mają być raportowane przez zobowiązane jednostki w ramach sprawozdawczości niefinansowej niezależnie od sektora ich działalności. W sumie jest to więcej niż 100 wskaźników (ponad 1000 tzw. punktów informacji) z zakresu środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego, które trzeba raportować. Nie wszystkie jednak będą obowiązkowe. Co o tym zadecyduje?

Identyfikacja kluczowych kwestii zrównoważonego rozwoju dla konkretnego przedsiębiorstwa możliwa jest dzięki analizie podwójnej istotności (double materiality), czyli zasadzie określonej w dyrektywie CSRD, Zgodnie z nią, przedsiębiorstwa objęte obowiązkiem raportowania ESG, podczas identyfikacji kwestii istotnych stanowiących podstawę do ujawnienia informacji zrównoważonego rozwoju, muszą brać pod uwagę zarówno istotność wpływu (impact materiality), jak i istotność finansową (financial materiality).

Jednak samo przeprowadzenie analizy podwójnej istotności nie jest prostym zadaniem.

Taka analiza wymaga zaangażowania interesariuszy z całego łańcucha dostaw: klientów, dostawców, inwestorów, pracowników, zarząd, czasem także media, instytucje publiczne czy organizacje pozarządowe. Nie jest to tylko kwestia zgromadzenia danych z organizacji, ale również ze źródeł zewnętrznych. Ten proces obejmuje zebranie i  przetworzenie danych, a następnie ich analizę i wyciągnięcie wniosków. W przypadku licznych informacji i tysięcy arkuszy kalkulacyjnych jest to niezwykle skomplikowane. Znacznym ułatwieniem jest ustalenie planu działania i podążanie za nim, w czym pomagają odpowiednie narzędzia.

Raportowanie zgodne z Dyrektywą CSRD, jak wyżej podkreśla Czaplewska, jest złożonym procesem wymagającym zaangażowania wielu stron i poddania ogromu danych dogłębnej analizie. Tutaj z pomocą przedsiębiorcom przychodzi technologia.

Wykorzystanie gotowych narzędzi wspierających przedsiębiorstwa w spełnieniu wymagań raportowania ESG, to nie tylko znaczne ułatwienie, ale niemal niezbędny czynnik tego procesu. Automatyzacja zbierania danych, analiza dużych ilości informacji i generowanie raportów w znacznym stopniu ułatwiają firmom dostosowanie się do nowych regulacji. Co za tym idzie - pozwalają także uniknąć konsekwencji i sankcji, które dotkną przedsiębiorstwa niedostosowane do wprowadzonych zmian prawnych.

Platformy dedykowane raportowaniu ESG jak Envrily oferują możliwość skonsolidowanego zbierania informacji z różnych obszarów działalności, ułatwiając jednoczesne zaangażowanie interesariuszy. Ponadto, narzędzia do analizy danych mogą pomóc w identyfikacji kluczowych obszarów wpływu, zgodnie z zasadą analizy podwójnej istotności.

W obliczu rosnącego znaczenia zrównoważonego rozwoju, a także nowych regulacji, przedsiębiorstwa muszą dostosować się do nowych standardów raportowania. Technologia staje się kluczowym narzędziem, które ten proces ułatwia dzięki skutecznemu zarządzaniu informacjami i pozwala spełnić oczekiwania ze strony interesariuszy. Wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań technologicznych może przyczynić się do zbudowania przewagi konkurencyjnej w branży.